Ιστορία του χωριού


     Επί τουρκοκρατίας το χωριό ονομάζονταν «ΝΤΟΡΤΑΛΙ». Η συνολική έκταση της κοινότητας ήταν  25.197 στρέμματα. Οι κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ήταν 458.
Επί τουρκοκρατίας το χωριό υπάγονταν στην τοπαρχία του Εγρί Μπουτζιάκ όπου μέχρι το 1841 έδρευε ο δικαστής της τοπαρχίας. Πηγή:(Κ.Γουναρόπουλος) Περιοδικό «Πανδώρα»
     Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Οι Θράκες εγκαταστάθηκαν στο χωριό το 1922 και οι πόντιοι από το 1923. Οι πρώτοι πρόσφυγες Θρακιώτες ήρθαν από την περιοχή Ραιδεστού , από το χωριό Πάνιδο, οι δε Πόντιοι, οι περισσότεροι ήρθαν από τα Λιβερά και το Καπίκιοϊ.
     Στην απογραφή του 1923 το χωριό είχε 594 κατοίκους. Στην απογραφή του 1928 οι κάτοικοι ήταν 567 με 38 οικογένειες Θρακιωτών και 96 Ποντιακών. Στην απογραφή του 1991 ως Δήμος Φιλιππούπολης είχε 942 κατοίκους. Σαν κοινότητα είχε 487 κατοίκους. Στην απογραφή του  2001 οι κάτοικοι ήταν 458. Την μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση ο Τετράλοφος την είχε κατά την απογραφή του 1941. Έκτοτε παρατηρείται μείωση του πληθυσμού. Η διανομή κλήρου έγινε το 1926 με 5.901 στρέμματα και διανομή οικοπέδων το 1968 με 438 στρέμματα.
     Αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή Τετραλόφου βρέθηκαν, ένα  τμήμα παραλληλεπίπεδης βάσης αγάλματος του 2ου π.Χ αιώνα και τμήμα επιτύμβιας αναθηματικής στήλης με ανάγλυφη μορφή ιματιοφόρου άνδρα που έχει το δεξί χέρι στο στήθος και στο αριστερό κρατεί ειλητό.
     Ο Ιερός ναός του χωριού είναι η Παναγία των Βλαχερνών που άρχισε να χτίζεται το 1950 και αποπερατώθηκε το 1960 επί εφημέριου Νικολάου Τσακλίδη.
     Το 1990 γίνεται συνένωση των κοινοτήτων Τετραλόφου-Αγίου Χαραλάμπου-Βοσκοχωρίου και δημιουργούν το Δήμο Φιλιππούπολης. Η ίδρυση του Δήμου Φιλλιπούπολης έγινε στο πλαίσιο της πολιτικής περί εθελουσίας συνένωσης των κοινοτήτων και όχι με υποχρεωτική συνένωση όπως έγινε το 1997 με το σχέδιο νόμου, γνωστό ως Καποδίστριας.
     Η Τουρκική ονομασία σήμαινε τόπος με τέσσερις αλήδες. Η ονομασία Τετράλοφος δόθηκε από τους τέσσερις λοφίσκους που βρίσκονταν στην περιοχή του χωριού. 
     Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στο «ΝΤΟΡΤΑΛΗ» ήταν από την περιοχή Λιβερά, το Καπίκιοϊ, χωριά της Ματσούκας της Τραπεζούντας και από την Ανατολική Θράκη,  και την περιοχή Ραιδεστού. Στον Τετράλοφο οι πρόσφυγες άρχισαν να καταφθάνουν από το 1922. Μέχρι τότε κατοικούνταν από αμιγή μουσουλμανικό πληθυσμό. Μετά όμως από την απελευθέρωση της Κοζάνης το 1912, στον Τετράλοφο δημιούργήθηκε σταθμός χωροφυλακής με Κρήτες χωροφύλακες εκ των οποίων και οι Κατσαράκης και Σαντιπατάκης. Ο Σταθμός αυτός, αστυνομικό τμήμα, λειτουργεί έως το 2001. Από το 2001 λειτουργεί περισσότερο ως γραμματειακή υποστήριξη πάρα ως αστυνομικό τμήμα , αφού από τις 15:00 και μετά δεν υπάρχει προσωπικό. Ο παλιός σταθμός ήταν κτισμένος πίσω από το σχολείο και κατεδαφίστηκε την δεκαετία του 1990. Στην δεκαετία του 1930 το δημοτικό σχολείο της κοινότητας λειτουργούσε με 150 μαθητές. Στην δεκαετία δε του 1950 έφτασε μέχρι τους 240 μαθητές.
     Η οδική προσπέλαση της Κοζάνης με την Βέροια γίνονταν από το Βέρμιο που είναι και το φυσικό όριο των δύο Νομών, Κοζάνης και Ημαθίας, και ο ποταμός Αλιάκμονας. Το σύνηθες πέρασμα ήταν το σημείο Χάδοβας (Πολύμυλος). Αλλά η Κοζάνη και η Βέροια επικοινωνούσαν και από άλλον οδικό διάδρομο και συγκεκριμένα μέσω του Ξερολείβαδου. Υπήρχαν και υπάρχουν δύο δρόμοι δυτικά της Βέροιας μέσω των οποίων δύναται να φτάσει κάποιος στην Κοζάνη. η Βέροια επικοινωνούσε με την Κοζάνη με μια αμαξιτή, εν μέρει οδό, μέσω των χωριών Ντορταλή και Ξηρολείβαδο (όπου λειτουργούσε χάνι) και του χανιού του Βρωμοπήγαδου. Η διάρκεια διαδρομής ήταν 13 ώρες με τα πόδια. Εκτός αυτής υπήρχε και μία άλλη , ημιονική οδός μέσω των χωριών Κάραγατς (Μαυροδέντρι) Τζουμάς, (Χαραυγή, η οποία σήμερα μετεγκαταστάθηκε) ‘καλύβια Μπατραλέξη’. Απαιτούνταν  διαδρομή 13 ωρών με τα πόδια. Υπήρχε επίσης οδική σύνδεση Βέροιας με τα Καϊλάρια (Πτολεμαίδα) με δρόμο που ήταν αδιάβατος το χειμώνα και περνούσε από το οροπέδιο Καρατάς και τη Βρωμόβρυση με πρώτο χωριό των Καϊλαρίων το Ενελί. Η διαδρομή αυτή απαιτούσε 11 ώρες. Υπήρχε επίσης μία ακόμα διάβαση, αμαξιτή εν μέρει, αδιάβατη το χειμώνα που περνούσε από τα χωριά Κόμανι,(Κόμανος), Φραγκότσι,(Ερμακιά), διαδρομής  10 ωρών.
     Τα καλοκαίρια όλο σχεδόν το χωριό ανέβαινε στον τόπο θερινής διαμονής(παρχάρ), που ήταν μέσα στο πλούσιο δάσος του Βερμίου. Το ξεκίνημα για τον «παρχάρ» άρχιζε ομαδικά κατά κανόνα αρχές Μαίου. «παρχαρομάνα λάλεσεν και ‘ς σον παρχάρ’ ελάτεν, εγώ τα χιόνια έλυσα και τα χορτάρια έγκα - εγώ τ’ αυλάκια ένοιξα και πεγαδομμάτια». Η Παρχαρομάνα ήταν η έμπειρη και κάπως ηλικιωμένη γυναίκα και ρομάνα ήταν η δόκιμη παρχαρομάνα. Εκατό περίπου οικογένειες συγκεντρώνονταν εκεί, σε πρόχειρους καταυλισμούς.
     Οι ρομάνες κι οι παρχαρομάνες τις πρωινές ώρες ασχολούνταν με τις δουλειές του νοικοκυριού κι ύστερα πήγαιναν για ξύλα. Ποτέ δεν κάθονταν με σταυρωμένα χέρια. Κι όταν ακόμα μαζεύονταν όλες μαζί, είχαν στα χέρια τους την «καρμενέτσα» αδράχτι  και έγνεθαν το μαλλί.  Τα βράδια μέσα στην απέραντη ησυχία ακούγονταν μόνο ώρες –ώρες τα γαυγίσματα των τσοπανόσκυλων, όταν αντιλαμβάνονταν το πλησίασμα των λύκων στον καταυλισμό.  Τα παρχάρια για τα παιδιά ήταν το πάρκο και η παιδική χαρά της εποχής εκείνης.
     Στην δεκαετία του 1970, στη βόρειο-δυτική πλευρά του χωριού γίνονταν εξόρυξη ορυκτού από ιδιωτική εταιρία. Το ορυκτό ήταν πυρεκβολίτης λίθος, ο οποίος είναι μια παραλλαγή του Χαλκηδόνιου, ο οποίος είναι μικρό κρυσταλλική μορφή του χαλαζία. ( κοινώς τσακμακόπετρα)
     Οι καλλιτεχνικές και αθλητικές δραστηριότητες   στον Τετράλοφο,  ήταν τα ονομαστά «Κοτσαμάνια» και η ποδοσφαιρική ομάδα Δόξα Τετραλόφου.
     Η Δόξα Τετραλόφου είχε φανέλα με ασπρόμαυρα χρώματα.Το 1994 μετά την ίδρυση του Δήμου Φιλιππούπολης, η Δόξα Τετραλόφου και ο Απόλλων Βοσκοχωρίου συγχωνεύτηκαν και δημιούργησαν την Αθλητική ένωση Φιλιππούπολης. (21-7-1994)
     Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο ιερός ναός της Παναγίας των Βλαχερνών, το οίκημα όπου στεγάζονταν ο πρώην δήμος Φιλιππούπολης. Στο ίδιο κτίριο στεγάζεται και το αστυνομικό τμήμα Τετραλόφου. Ήταν έδρα αστυνομικού τμήματος. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται το δημοτικό σχολείο. Λειτουργεί επίσης και βρεφονηπιακός Σταθμός. Το γήπεδο βρίσκεται έξω από το χωριό στην βόρεια πλευρά του χωριού, χωρίς καμιά αθλητική όμως δραστηριότητα. 
     Ο Τετράλοφος βρίσκεται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την πόλη της Κοζάνης σε υψόμετρο 730 μέτρων. Η έξοδος προς Θεσσαλονίκη γίνεται από την ανατολική πλευρά του χωριού που σε απόσταση 1.500 μέτρων συναντά την εθνική οδό Κοζάνης –Θεσσαλονίκης η οποία οδηγεί και προς Κοζάνη. Η δυτική έξοδος χρησιμοποιείται προς τα διαμερίσματα Αγίου Δημητρίου έως το Κλείτο. Η νέα νότια οδός χρησιμοποιείται πλέον για την μετάβαση προς Κοζάνη. Έτσι αποφεύγεται το τόξο Καπνοχωρίου – Κοιλάδας.